ژوزه دِسوزا ساراماگو (José de Sousa Saramago ) در ایران ناشناخته نیست . بخش اعظمی از رمان های وی از روی رونوشت های انگلیسی به فارسی برگردانده شده است . در ادامه سعی می کنیم دو شعر وی را از پرتغالی اروپا به فارسی ترجمه کنیم . ساراماگو در 16 نوامبر 1922 در شهر آزینهاگا ( Azinhaga) در غرب پرتغال به دنیا آمد و در 18 ژوئن 2010 در جزیره ی تیاس ( Tías) اسپانیا در گذشت و در قبرستان آلتو دِ سائو ژوآئو (Cemitério do Alto de São João ) شهر لیسبون ( Lisboa) پایتخت پرتغال دفن گردید .
...

بی بی اسمی بود که اهل محل گذاشته بودند رو کبرا، پیرزن نزول خوار محله. بی بی صداش می کردند که خرش بکنند و او زودتر سر کیسه را شل بکند. پشت سرش بهش می گفتن شوک، یعنی نحس یعنی جغد.مادرم پشت سر بی بی پنجه تکان می داد و لوچه می کرد و می گفت ...

مراسم نکوداشت علی باباچاهی نویسنده و شاعر کشورمان روز گذشته در سالن فریدون ناصری خانه هنرمندان ایران با حضور تعدادی از هنرمندان و مخاطبان برگزار شد. هفتادمین برنامه سینماتک خانه هنرمندان ایران به پخش مستند پرتره‌ای از علی باباچاهی به اسم «این هم یک شوخی بود» به کارگردانی مهدی خنافره و محسن موسوی میرکلایی اختصاص داشت. ...

اين فقدان ارتباط بين آدم‌ها، اشيا و محيط در روند شكل‌گيري داستان نيز ديده مي‌شود، هرچه داستان پيش مي‌رود نقاط كور و گنگ بيش از آن كه واگشايي شوند بيشتر در هاله‌اي از ابهام فرو مي‌روند گويي راوي به عمد مي‌خواهد خواننده نيز در اين برهوت ذهن و خاطره گم شده و از خود تهي شود. در سايه‌ي اين سردرگمي است كه خواننده مي‌تواند تنهايي و بي‌پناهي راوي را دريابد. ...

درمحوریت نظام جانشینی و نظام همنشینیِ؛مرزها به شکل اعجاب آوری محو تماشای کلمه می شود ، نه کلمات ،به طوری که اکثرمنتقدان دراین مقوله به کلمات می پردازند نه کلمه!چرا که ما در این محوریت فقط با یک کلمه که بار معنایی شعررا بردوش می کشد، مواجهه می شویم. مثل؛ “باد” در همین شعرهاکه به همان معنای باد به کار نمی رود در همنشینی با این کلمه با ذهن ،خیال ،فضا که با معنای گسترده تری روبرو هستند ، به عمق حادثه در شعر نیز پی می بریم. ...

یکی از مولفه‌هایی که شعر فارسی همواره از آن به مثابه شگردی کارآمد بهره گرفته است عنصر روایت و توجه به کاربرد مولفه‌های آن در خلق گزاره‌های شعری است. روایت اما در شعر معاصر مسیر تازه‌ای پیدا نمود. تخریب روایت و آشنایی‌زدایی از نحوه‌ی به کارگرفتن آندر متن امکان تازه‌ای را بوجودآورد تا در سایه‌ی آن شاعر بتواند نگرشمخاطب را نسبت به جهان و حوادث آن به گونه‌ای تنظیم کند که خود خواسته است. ...

چهار ضلعی اند
شکیل و مفید
ضروری اند برای رسیدن به نور
برای از خورشید به شب پریدن
برای وقت هایی که می زند به سرم
...

بگذار خیال کنیم
عشق قامت بلندی دارد
و نگاهی که آیینه است
و دریغ نمی شود
مثل امیرکبیر که پیرتر از این نمی شود در عکس
...

از گرما گرم کدام هنگامه
باز می گردیم ؟
که از دهان باز زمین
گام به گام
جنازه می بالد
و گور می روید ...

همیشه‌ی خدا یک نفر هست که به‌خاطرش بیاییم این‌جا. ناخوش که بشویم حالا هر یک‌مان، راست می‌آورندمان همین‌ شفاخانه‌ی بَر میدان. دکتر می‌گوید: "با خاکِ ریه‌‌ی این پیرمرد می‌شود یک خانه‌ را کاه‌گل کرد". بی‌انصاف جلو روی وَلی‌جان هم این‌ را گفته می‌کند. انگشت شصتم را محکم نگه داشته توی دستش. صورتش زار است. می‌گویم: "وَلی‌جان، آب می‌خوری بیاورم؟" اگر نایی برایش مانده بود حتما می‌گفت: "نه بچه‌، همه‌چیز خورده‌ام". ...

در آشپز خانه های زیر زمینی
آنها بشدّت مشغول بشقابهاي صبحانه اند
همراه با حاشيه هاي پایمال شده ی خيابان
من آگاهم از رطوبت روح خدمتکار ها
به شكل محزونی می شکفند در آستان دروازه ها

...

ترسم چنان با تو سر و کارم بیفتد
که عکس تو بر روی دیوارم بیفتد
مثل قجرها ، بخششم خوب است وقتی
با چشمهای تو سر و کارم بیفتد
ای راهزن می ترسم آخر پیش چشمت
الماسها از زیر دستارم بیفتد

...

برخی از شاعران ما در مطرح کردن عنوان پست مدرنیزم خیلی شتاب به خرج داده اند و کاشکی هفت ـ هشت دهه ای و مطمئناً بیش تر، صبر می کردند. به این معنی که هنگامی باید از ادبیات پست مدرن و غزل پست مدرن! سخن بگوییم و به آن بپردازیم که جامعه و فضای شعری ادبیات ما، ادبیات و غزل مدرن را کاملاً هضم کرده و پذیرفته باشد. در صورتی می توان از غزل اکنون عدول/گذر کرد که جوِّ شعری «عموم» جامعه، غزل مدرن را فهمیده و پسندیده باشد تا زمینه ای باشد برای پرداختن به غزل موسوم به پست مدرن! ...

خواسته اش
بادام بود
ازچشم هایش
قطع کرد
ریشه را
تبر ...

نیستی، طی کردن این راه زجرم می دهد
خاطرات سرد آذر ماه زجرم می دهد
خاطرات قهوه خوردنها و فال قهوه در
کافه های دنج کرمانشاه زجرم می دهد
...

بعد از آن عشقی که درما اتفاق افتاده است
چشم هایت ظاهرا از اشتیاق افتاده است
فال لازم نیست حتی از خطوط دست هات
می توان فهمید بین ما فراق افتاده است ...

این قالب تقریبا مورد توجه همه شاعران و در پاره ای از موارد توام با علاقه ی اختصاصی آنان بوده است. که منحصرا شعرشان را در این قالب ریخته اند و تاملات فلسفی مثل خیام و برخی دیگر به منظور ارائه رفتار های عارفانه و پرواز های خالصانه روحی خود مثل ابو سعید ابوالخیرکه بیان درد های منبعث از عشق وتالمات روحی او نیز بوده است و یا شاعری مثل بابا طاهر با دوبیتی هایش گشاینده ی دریچه ای به دنیای حزن و آه و گاه امید و چشم انداز های زیبا.اگر چه خارج از ساختار متداول رباعی سرایی. ...

ویرجینیاوولف در تقابل با این عبارت که؛ محال است زنی در گذشته، حال یا آینده نبوغ شکسپیر را داشته باشد،1 به «جودیت» نامی اشاره می کند که هم دوره و خواهر شکسپیر است و بازیگوشی ها و تیزهوشی های برادر همه در او هست. الا این که فضای حاکم بر بریتانیای عصر «الیزابت» مانع از آن می شود که والدینش او را به مدرسه بفرستند و آموزش برای او محدود می شود به چهار دیواری خانه ی پدری اش. در نتیجه او مجبور می شود به صورت پراکنده و پنهانی کتاب بخواند. ...

گر چه این دلبستگی های زمینی خوب نیست
اتفاق است و می افتد، دل که سنگ و چوب نیست
با چنین شوق تماشای من و زیبایی ات
صبر ممکن هم اگر باشد ، دگر مطلوب نیست ...

از قدیم گفته اند که عشق همیشه راه خودش را بازمی کند. این خصوصیت درمورد خانمی صدق می کرد که همسایه‌ي ما بود. من نوجوان بودم و می دیدم که اگر راه عشق برایش باز نمی شد می رفت وآن را باز می کرد. ...

آدم هایی در شعرهای این دفتر بدون هیچ توضیحی می آیند و می روند؛ آدم هایی از جنس آدم های معمولی پیرامون همه ی ما هستند. اتفاقاتی بسیار معمولی در شعرهای دفتر دارد اتفاق می افتد و تمام می شود. مثل همه ی اتفاقات دیگر در پیرامون زندگی و اطراف خود ما. هنر و خاصیت و ویژگی اسماعیل مهران فر اتفاقن زندگی با همین رویدادهای ساده است. ...

نمایشنامه‌ی «سهراب فرزند ایران» را محمدباقر نباتی مقدم نوشته است. این نمایشنامه که به تازگی به چاپ رسیده، سال 1380، در بیستمین جشنواره‌ی تئاتر فجر، با نام «سبز، سهراب، سرخ» به کارگردانی مجید واحدیزاده به روی صحنه رفت و برگزیده‌ی نخست بخش نمایشنامه‌نویسی شد. همچنین متن حاضر همان سال نمایشنامه‌ی برگزیده‌ی بخش تولید متون جشنواره‌ی تئاتر دانشگاهی ایران نیز شد. ...

کیست غیر از او ، که این دل را پریشانی نوشت
فصل های ساده ی ما را زمستانی نوشت
روزِ یک عدّه همیشه ،آفتابی است و صاف
حال ما را وضعیت همواره توفانی نوشت ...

ز همان وقتي كه ديگر توبه كردم از شراب
بيني ام را بوي هر انگور اذيت مي كند !
از همه آلات موسيقي فقط با « ني » خوشم
گوش من را تنبك و تنبور اذيت مي كند ! ...

لیلا فرجامی شاعر و مترجم و روانکاوی ست که از چهارده سالگی خارج از ایران زندگی کرده و به دو زبان فارسی و انگلیسی شعر می نویسد و ترجمه می کند. لیلا فرجامی مجموعه های «گِل»، «پرنده ای که در من آواز می خواند برگردان اشعار کبیر» و «اعتراف نامه ی دختران بد» را در دهه ی هشتاد منتشر کرده و مجموعه ای از آخرین اشعار سیلویاپلث با نام «مرگ و شرکا» و مجموعه ی از اشعار خودش با نام «پیش از غرق شدن» را نیز در دست انتشار دارد. ...

آتنا و تلماکوس به پیلوس رسیدند و در آنجا پذیرایی گرم از ایشان کردند. تلماک مقصود خود را از سفر به نستور گفت و از او خواست هر چه درباره پدرش می داند بگوید. نستور از رنجهایی که در برابر تروا کشیده بودند و نیز از بازگشت مردم آخایی (اقوام یونانی) برای او سخن گفت. اما چیزی درباره اولیس نمی دانست.درباره خواستگاران و امید انتقام و بازگشت اولیس گفتگو کردند. ...

بی دغدغه بگذار غصه بخوریم
روی خودم اجازه بده / صبر کنم
می توانی به خواب / بگذاری / که فرار کنم ...

مادرم رنگ پوستم را دوست نداشت . به یاد می آورم که ماده ای سفید رنگ را با آب مخلوط می کرد به صورتم می مالید که پوستم به قول خودش صورتی رنگ شود. شکل چشمها و فرم بینی ام هم که آزارش میداد ...

محمد اشور شاعر شعر های تحرک و پر معنایی است که روایتی فلسفی از اشیاء دارد . اندیشه ایشان روایی و در زبانش اتفاقاتی می افتد که نظریّه‌ی تصویری زبان را مطرح می‌کند یعنی همانی که ویتگنشتاین در جریانات فلسفی خود بیان می داشت ...

شخصا از هفتاد و نه
بیرونت کشیدم‌ و
به یکی از درختان میدان نهضت
تکیه داده ام ...

پل‌های بزرگ ماشین‌رو، پل‌های کوچک عابر پیاده، پل‌های قطار، پل‌هایی که کشتی‌ها از زیرشان می‌گذرند، همه مرا به وجد می‌آورند. پل بر عکس گذرگاه‌‌ها و تونل‌های زیرزمینی است. روی پل حس پرواز در تن آدم می‌دود و زیر پل حس باران و ...

ترانه را نامی دخترانه خوانده اند که به معنی شعر و آهنگی است که خواننده آن را تحت قواعد موسیقیایی اجرا کرده باشد . به دیگر بیان هر شعری که قابلیت موسیقیایی داشته باشد را ترانه دانسته اند که البته خیلی از شعرها قابلیت ترانه شدن را ندارند که بهتر بود هر هنر کلامی را که قابلیت موسیقیایی و اجرا می داشت را ترانه می گفتند ...

زیباشناسی از ترکیب زیبا و شناسی متولد می شود . زیبا به معنی کسی یا چیزی که در نظر و باطن خوشایند و یا ناخوشایند به نظر می رسد . به عنوان مثال شما وقتی یک نقاشی رآل را می بینید در واقع این دیدن از دو نگاه شکل می گیرد . یا نگاه خوب است و یا بد . بنابراین نگاه خوب را زیبا می پنداریم و نگاه بد را نازیبا. و شناسی پسوندی است که کلمه ی زیبا را همراهی می کند و در تاویل و تفسیر کلمه ی زیبا تاثیر می گذارد یا به تعبیری دیگر کلمه ی ...

زنان نویسنده، در طول چند دهه، توانسته‌اند موقعیت خود را در عرصه ادبیات ایران، به جایگاه تثبیت ‌شده‌ای برسانند. آنان در حوزه ي داستان به خصوص ادبيات داستاني كودكان و نوجوانان، رمان، نمايشنامه و فيلمنامه آثار پرباري را ارائه داده اند كه به رقابت با آثار مردان مي پردازند. ...