تو آغاز شدی
آغاز شدی
آغاز، از سمت دیگر تخت
چهار زانو داشت تنت
به سمتی که می‌گفتند رفتی ...

پای چشمهایش گود افتاده بود و صورتش به زردی می زد.اما هنوز هم چند ثانیه ای طول می کشید تا آدم به خودش بیاید و از نگاه کردن به آن چشمهای درشت دست بکشد.حالا پشت سر او روی لبه پهن استخر راه می رفت و سایه هایشان را تماشا می کرد. سایه ای کشیده که یک سایه پهن نصفه نیمه و لرزان دنبالش راه افتاده بود ...

در این نوشته نخست می‌خواهم گزارشی مختصر و کوتاه از شعر سه دهه‌ی پایانی قرن گذشته دهم و به این پرسش پاسخ دهم که چرا اکنون شعر فارسی گویا به رکود و انحطاط و در جا زدنی رسیده که منتقدان دل‌آگاه به آن اشاره می‌کنند و آنان که دلسوزان واقعی شعر فارسی - این هنر دیرپای ایرانی - هستند راهی برای برون‌رفت از آن می‌جویند ...

سیروس رادمنش و رفتار ادبی او را اگر بخواهم شرح دهم باید بگویم او مشابهت های رفتاری بسیاری با پرویز اسلامپور و نوشتنش داشت: جنون و فیگور. در نزد شاعران "شعر دیگر" و مدهوشی از جهان و واقعیت هایش یا همان که رمبو نوشت: " من دیگری هستم" این حالت ها را می توان در زبان و تصاویر اشعارشان دید ...

بنا بر تعریف بینامتنیت، هر متن با بازآفرینی معانی گذشته، صورت متحول شده متون پیش از خود است. رولان بارت با طرح بینامتنیت خوانشی و توجه به مخاطب، گستره نوینی را به روی تاویل معنا و خوانش چندباره آثار هنری و ادبی گشود.
در این نوشتار سه اثر از مجموعه آثار فیگوراتیو منصور قندریز، به روش توصیفی- تحلیلی، توسط نویسنده و جامعه آماری منتخب وی، مورد خوانش بینامتنی قرار گرفته است ...

افسون و رؤیا بودیم
آن شب
که روبه‌روی دریا نعره می‌زدیم
آن شب که باد ...

کودکی و اردیبهشت پر از مه بود
مه
کودکی دریاست
ساحلش ما ...

روزی روزگاری ماهیگیر پیری بود که پسر پیرتری داشت و هر چه قسم می‌خورد که پسر اوست، هیچ‌کس باور نمی‌کرد تا این‌که در آن شهر قحطی بزرگی اتفاق افتاد و قرار شد که پدرها برای حفظ جان بچه‌ها و جوان‌ها خودکشی کنند ...

در تمامِ طولِ راه‌آهن راه رفتم
آسمانی سیاه هم‌راه‌ام
راه رفت ...

من صورت نااُمیدِ دهانِ دیگری‌ بودم
دیگری در صورتِ منفعل من مُرد
و ماهِ جوان پدیدار شد در برید‌ه‌ی دو لب ...

چند روزیست
روزنامەها؛ دورند از کلام رود
لبریز؛ از رویداد زبانی اخگری
که کوچەهای جنگل را مرور می‌کند ...

یک سال و ده روز است که دیگر نیستم. تمام شده ام و چهار دیواری که خانه ام بود پر شده است از عکس هایم. خانه ام تغییر کرده است. حتا لباس هایم. با یک دست لباس سفید که دوختی نداشت مرا به این خانه سپردند. خانه ای بی پنجره بی آسمان. گاهی دست هایم را از زیر خاک بیرون می آورم و اجازه می دهم آفتاب و باران ...

از روزهاي رفتنت پاييزتر بودم
از شمس هاي ديگرت تبريزتر بودم
باران اگر آن سوي شيشه داشت مي باريد
اين سوي شيشه بي هوا، من نيز تر بودم ...

ما خُرده های شیشۀ عمرِ صداقتیم
اسنادِ محرمانۀ صدها جنایتیم
ما گوشت های چرخ شده در کنارِ هم
گلبرگ های سوختۀ بی قرارِ هم ...

سڵاو! هەموان حاڵمان باشه‌
خەفەتێک نییە، جگە لەدیارنه‌مانی جار جارەی خەیاڵێکی دوور
کە خەڵکی پێی ده‌ڵێن شادومانی بێ هۆ
...

روز شنبه خیال کردم مرده ام
به خودم گفتم باید ارثی باقی بگذارم
اما چیزی نیافتم
گفتم باید دوستی را صدا کنم ...

می‌توانید صدایم را بشنوید در مصراع‌هایم
اگر گریه کنم؟
می‌توانید لمس کنید با دست‌های‌تان
اشک‌هایم را؟ ...

سواری از دور می آید. جلوی پایم می ایستد. تیغ آفتاب نمی گذارد صورتش را ببینم. کیسه ای کوچک دستم می دهد و چهارپایش مثل باد می رود. سرِکیسه را شل می کنم. سکه ای از آن بیرون می آورم. نقش هرکول با یک دسته ‌گل آلاله به دور سر، روی سکه حک‌شده است ...

فکر می‌کنم به تمامیت تو
به دیروز که نشسته بودی روی کاپوت ماشین در خلوت آن کوچه
به بوی تو و عطر آن‌همه اقاقیا
به خورشید که روی تجریش می‌خندید ...

تنهایی و دل تنگی غروب جمعه ی آبادان آوار شده بودند روی سر یاسین، خورشید نور پریده رنگ و بی رمقش را روی برگ های سبز درخت اوکالیپتوس کنار پاسگاه انداخته بود. یاسین آرام و قرار نداشت، فکر اینکه سکینه وقتی بفهمد چه ...

مارینه پطروسیان از شعرا و مقاله نویسان معاصر ارمنستان است. برخی از آثار وی به چندین زبان خارجی ترجمه و مورد توجه محافل ادبی فرانسه، بلژیک و آرژانتین قرار گرفته اند. در اشعارش که به سبک آزاد نگاشته می شوند، از عناصر زبان محاوره ای نیز استفاده می گردد. به منظور انطباق با شیوه و سیاق نویسنده در ترجمه آنها نیز برخی عناصر زبان محاوره ای فارسی را به کار برد ه ایم ...

به قدرِ کفایت از شعاع‌های تو برداشته‌ام
به تدریج که صیقلِ آینه
تاب می‌دهد انعکاسِ تو را
در رسوبِ اجزایم ...

این پرده‌های ساکت، دیوارهای ساکت
گاه می‌بینی از آب‌ها عمیق‌تر هستند
سرزمین تاریک شب شروع می‌شود ...

خود را افکن نمی‌کند
از چشمه‌های آبیدر
خبری نیست
سپیدی‌های ریشم که از
کج شدن مهره‌هایم ...

از خرام تو در باران
چه بارید در این معرکه!
تا هنوز افتان و خیزان
در فکر تقسیم فکرهایم
بر تو، این‌جا
می‌نویسم: طنین تغزل یکی معرکه ...

اگر امید رنگی داشت
آبی می‌شد
هم‌چون دریا
هم‌چون آسمان
بی‌کران ...

مرا به خنده هایت عادت مده
از روزي كه با هق هق چشم گشودم
تنها و تنها
زبان گريه را می دانم ...

آنگاه كه به ديار غريب پروانگان در سفري
من نيز
خزان زده تر از روياي همه درياهايم!
منگ و خاموش تر از ...

با پسرها آمدیم روی پشت بام. پسرها، دخترها را سگ خطاب می کنند، مثلاً، «اون سگه، یه سگ به تمام معنا.» منظورشان هرزه نیست. منظورشان فقط سگ است. اگر پسرها می خواستند به ما بگویند که دختری هرزه است، می گفتند «اون هرزه اس، یه هرزه ی به تمام معنا.» وقتی پسرها چیزی می گویند ...

گمت کردم
میان باد و
باران و
برگریزانی که معلوم نبود
از آن کدام فصل است
گمت کرده بودم ...

شعر مبارزه است . به قول آقای شاملو کلام ِ معترضه است. چهارپایه ای که کنار کشیده میشود به ناگاه . اعتراض به همه ی مفاهیم موجود . چرا که شعر، شمشیری در دست دارد تا با پس زدن کهنه گی، چهره به روی تازه ها بگشاید. در این اعتراض، در این میدان ِ همواره ی مبارزه، شاعر جنگجویی است که پرسش های زمانه ی خود را شنیده ...

دل آشوب‌های حال
زخم های ناسورِ عتیق
قطره‌های مُذاب سرد
که تسلای دلِ هیچ
هلال شکسته‌ای ...

به رنگم
به همان طبیعتی
که بی‌قرار شم

چرا نمی‌دانم. هر کار و رفتارم
آمدنم... رفتنم ...

وقتی به تو‌ فکر می‌کنم
سنگ‌ریزه‌یی در درون‌ام گرم می‌شود
پرنده‌یی بر سر قلب‌ام می‌نشیند
به ناگاه شقایقی می‌شکفد ...