" گنجشک ها روي برف راه مي روند " سروده ی فرياد ناصري/منصور خورشیدی

مشتی از دلهره ی کبوتر

بر رسي مجموعه شعر " گنجشک ها روي برف راه مي روند "  سروده ی فرياد ناصري

منصور خورشیدی

" با هر ترانه اي که به رقصي / جاي دست هايت /

دور گردن من خاليست . "

                                        شعر : 2

هر حرکتي در ذهن و زبان شاعر ، تاثير تجسمي خود را به صورت احساسي بيان مي کند . تا شکلي از شعر ارائه شود .

وقتي يک پديده اي به دستگاه زبان راه پيدا مي کند ، تاثير عوامل زيباشناسانه در مصراع يا عبارت آشکار مي شود و درقلمرو آفرينش هاي زباني خود را نشان مي دهد .

هم نشيني واژه ها و توالي هجا ها به صورت کاربردي خلق رابطه مي کنند تا يک قطعه شعر شکل بگيرد . "  با هر ترانه اي که به رقصي " يک واقعيت زباني است . که در مصراعي از شعر اتفاق مي افتد .

اهميت گزينش درست کلمه در همين جا است . که شاعر در گذر ار سطح به عمق انديشه ي شعر راه پيدا کند . و در کشف رابطه ها به هيجان خلق برسد .

" يک روز بلند / موهايت را شانه مي کني / حتا به بوي من . "

                                                                            شعر : 5

اين نفس هاي شاعر است که شانه مي شود و در گذر از کثرت به وحدت مي رسد . معرفتي که هنگامه ي بروز تصوير هاي تجسمي از درون به بيرون پرت مي شود .

" کاش مشتي از دلهره ي کبوتر ها را / يکي توي دلم مي ريخت .  "

                                                                           شعر : 6

انتقال احساس ، نرم و لطيف ، برجسته و آهنگين براي ابراز وجود پرنده و پرواز هنگام اوج گرفتن بال ها با حرکت انگشت ها و رقص با هر ترانه اي که باشد . اين جا عناصر بيروني موجب تحرک و دلهره ي دروني براي کبوتر ها شده است .

" انگشت روي هر چيز که گذاشته اي /

سطري از شعر هايم را پيدا کرده اند . "

                                                     شعر : 7

تلنگر عواطف و احساس براي برانگيخته شدن شاعر جهت خلق شعر و آفرينش هاي زباني ، توصيف روحانيت افتاده در مصراع با خاستگاه فردي و ديد گاهي منحصر به فرياد ناصري در مجموعه ي : 

 رد پاي گنجشک ها روي برف ، کنار خيال و خيابان و کوچه براي ديدن صدا هايي که در شمارش دانه دانه از چشم مي افتد .

" به صد که رسيدي / تسبيح از دست مادر بزرگ افتاد و /

دانه دانه از چشم هاي من ريخت . "

                                                 شعر : 10

شعر هاي فرياد ناصري ، مجموعه اي سازمان يافته نيستند . ارتباط دروني در حوزه ي محتوا کم رنگ است . و فرم شعر در ارائه ي بيان يک نواخت نيست . بيش تر گفتاري است . حالت نثر گونه دارد .

قول شاعر : " سقف تمام حرف هاي من سوراخ است . "       شعر : 12

يا : " اين قدر خون به دل شعر هاي من نکن "                    شعر " 21

قطعه ي منسجم در اين دفتر به ندرت ديده مي شود . گاهي به روابط ساختاري در محور هم نشيني واژگان برخورد مي کنيم که حاکي  از درايت و هوشمندي شاعر است .

" انگشت روي چشم هاي تو بگذارم / جهان را آب مي برد /

انگشت از روي چشم هاي تو بردارم / ماهيان جهان بر خاک مانده اند /

چشم هاي تو فصلي مصيبت است . "                                شعر : 12

رابطه ي شاعر با جهان اطرافش ، رجعت مجددي است . که تلنگري به نا حود آگاه ذهن او است . حرکتي براي يافتن و کشف کردن تا به کمال حرف برسد . و از زيباشناسي شعر سهمي از آن خود کند .

تا در ارجاع يک قطعه به پيکره ي شعر ، با حفظ معنا به سمت حضور اشيا استعداد خود را بروز دهد و به تکوين بيان  برسد . اما برخورد مقطعي قدرت شعر را از شاعر مي گيرد . زيرا پيام برجسته اي ندارند .

نماد ها و نشانه هاي موجود در شعر قدرت مانور در ساختمان اثر ندارند . و حس واحدي در هم آهنگي واژه ها در کار ناصري ديده نمي شود .

" کمي ديگر اگر صبر مي کرديم / در دست هايمان چوب ها /

پرنده مي دادند . "                             شعر : 16

معيار هر بياني در کارکرد کلمه نهفته است .و کلمات کليدي قدرت آن را دارند که به حرکت سطر ها سرعت ببخشد .و ذهن شاعر را به سويي پرتاب کند که ضد تمايل و خواسته هاي او است . تا جايي که بتواند در برابر انگيزه هاا واکنش نشان دهد . و سرشت طبيعي زبان را به غايت شعر نزديک سازد . و آينده ي شعر را روشن تر از حال برابر مخاطب قرار دهد .

" من نمي دانم ابر بود / که مرا باريد / يا ابر بود که باريدم ."

                                                                           شعر : 19

گرايش به معنا در شعر نو به ويژه در شعر سپيد بسيار زياد است . اما گرايش به فرم در کار شاعران کم تر ديده مي شود . شاعر بايد تکاني به روحيه ي خود بدهد و زلزله اي در زبان بيندازد . و به شدت خود را از بازي هاي زباني دور کند .

" توي تار همين عاشيق هاست / که در آواز هايشان /

کشته مي شوم و / ابرو هاي تو بالا تر مي رود ."         شعر : 22

به نظر مي رسد که واحد هاي صوتي ، تکرار و بازي هاي زباني نمي توانند پشتوانه ي واحد هاي معنايي محسوب شوند .

حرکت تصوير ها بايد در نگاه شاعر شکل بگيرد ، نه در بيان او ، شاعر بايد در کشف ظرفيت هاي تازه ي زبان تلاش کند . تا هماهنگي بين ساختمان شعر و محتواي آن ايجاد نمايد .

"  و هيچ وقت هم / مثل ابر بهار /

به شانه هاي خسته ي آدم نمي بارد .  "       شعر : 24

برجسسته سازي براي ارائه ي مضمون ، حتي به صورت نمادين کار ساده اي است . اما خلق فضاي مناسب براي ثبت تصوير و ايجاد تناسب در القاي فرم به مخاطب کار آساني نيست .

تلاش مضاعف ضرورت حتمي است تا حرکتي منجر به کشف قطعه در شعر شود . تا موضوع دلخواه در فرم تازه عرضه گردد .

" اين روز ها از جيب کبوتر بازان / ابريشم و / چاقو / چکه مي کند . "

                                                            شعر : 27

يا :

" فقط روبه روي شعر هايم / گنجشک ها روي برف راه مي روند . "

                                                                شعر : 28

حضور محتوا تصوير هاي تازه تري را طلب مي کند  " صورت خيالي "

( ايماژ ) حاصل برخورد نيروي ذهن و و تخيل شاعر است  . که موجب استحکام شعر در بيان شاعر مي شود . 

" فردا مي تواني / در ادامه ي اين سنگ / از اول سطر هفتم /

هر شعري که خواستي / بنويسي .                    شعر : 33

اين چشم انداز وسيع ذهن شاعر را از خاستگاه فردي دور مي سازد . در شعر فوق صداي رد پاي سنگ شنيده مي شود . بي آن که دهان باز کند و صداي زمان ( فردا ) که در زبان اتفاق مي افتد . " از اول سطر هفتم " باز شدن دريچه اي براي ورود به مکان ، تلاقي زمان و مکان به ادامه ي سنگ جهت مي دهد تا شاعر سنگ را ستاره کند و آسمان را در ادامه ي طويل آن نشان دهد . و نگاه خود را به آن سوي جغرافياي متن پرتاب کند . و به توسع زباني برسد  ، براي درهم ريزي معيار هاي متعارف در شعر ،

" از وقتي که درخت توت را بريدند / اين هزارمين باريست / که نامت را /از پروانه هاي پير مي پرسم و / حرف به حرف / توي دهان گنجشک ها مي گذارم . "                                    شعر : 36

شاعر با پروانه هايي که ريشه در خون درخت توت دارند . رابطه ي تنگاتنگ ايجاد مي کند . تا به روياي نهفته و ديرين خود برسد . و حکايت بلند درختان توت را براي بهار نيامده و پروانه هاي رفته رقم بزند .

تجلي و تظاهر حرف به حرف براي خلق يک موقعيت جديد ، و جذبه هايي که مخاطب را در ميدان وسيع تري مستقر کند تا به کشف گوشه هاي نگفته از شعر برساند . وراه به کمال باز کند .

" شايد آفتابي از دل ماهت بر آورد . "

فرو رفتن در جهان شعر و هزار توي واژگان ، رسيدن به جلوه هاي کمال را آسان مي کند . رويکردي بي رابطه اما آگاهانه و نگاه نو به پديده ها ، موجب تحول در زبان شاعر مي شود .

باز تاب تصوير هاي نهفته در شعر به اعتبار شاعر معنا مي بخشد . نوعي حرکت در رسيدن به هدف ، باز کردن راهي براي خروج هزاران کبوتر در فضا ، گذر آسان براي استقرار کلمه در آن سوي متن ، فضا سازي مدرن براي حفظ عناصر موجود در شعر ،

" راه را به شانه کشيدم / غربت را به شانه کشيدم / توي اين همه تاريکي   اما /نشد که جايي بروم .                        شعر : 26

فرياد ناصري قصد طراحي يک تفکر نو را در سر دارد . اما ترديد ها و راه رفتن در تاريکي مانع استقرار انديشه در سطر هاي سپيد مي شود . با اين بيان به نظر مي رسد که مخاطب حرفه اي قانع نشود و خود را هم سو با تفکر شاعر نبيند . وقتي شاعر هنگام پلک زدن به لکنت مي افتد .

" پلک که مي زني / زبان چشم هايت / به لکنت مي افتد . " شعر : 3

تخيل و تصوير دو عنصر مهم هستند که سراينده به عمد قصد به کار گيري آن ها را در شعر ندارد . مثل نمونه هاي زير :

شعر هاي :  13 – 14 – 17 – 18 – 23 – 38 و . . .

محتواي شعر و درون مايه ي موجود در آن نيز به گونه اي است که انتظار مخاطب بر آورده نمي شود .

احساس مي کنم که نگاه شاعر به سمت تجربه هاي ديداري است ، زيرا تصوير هاي بصري که از پديده هاي پيرامون شاعر دريافت مي شود . در برخي از شعر ها به چشم مي آيد . که مي تواند بستر مناسبي براي ابراز احساسات باشد .

شعر هاي :  2 – 6 – 12 – 16 – 36 -39 -45 و . . .

محور هاي مهم اين زاويه ي ديد هستند . که از سطح مي گذرند ، تا به عمق شعر راه پيدا کنند . تفکري که از طبيعت شاعر بر مي خيزد و متضاد نمونه هاي مضموني هستند .

اميد دارم که شاعر در استمرار اين حرکت بتواند از روايت ظاهري و ساده به سمت ايجاز در بيان حرکت کند . تا با شعر در ابعاد ذهني و تجسمي ديداري آگاهانه داشته باشد . و در خلق فضاي تازه ارزش هاي زباني خود را مطرح کند .

" هنوز /  کوچه ادامه ي آن ظهر خلوتيست  / که با پلک هاي مادرم /

به ديدن پيچ مي خورد . "                               شعر : 27

ارديبهشت 1388