نگاهی به مجموعه شعر "مادر" سروده کورش همه خانی / منصور خورشیدی

یلدا ترین بوسه ی کوتاه

منصور خورشیدی

مجموعه شعر : مادر

کورش  همه خانی

نشر افست گرافیک - 1386

روزی که تابستان در پوست گندم جوانه می زد ، شبنم زدی بر صورتم ، تورا به نام صدا زدم ، سوگند به آب ، به هجوم بی دلیل نور به کوچ بی دریغ آفتاب ، به دامن چین خورده ی باد ، به گیسوی بلند کوه ، به اسم بهار ، به ساقه های باریک ِ پا های باران در صلابت ِ ظهر ِ یک منظره ی غریب ،

     شعر با یک قطعه ی ادبی که شاعر آن را به نام مادر ، معمای هستی ، افسر الملوک شعر ، کلانتر زنی با زندگی ساده ،  آغاز شده است .

دقیق شدن روی تک تک واژگان در این راستا ضرورت حتمی است . و در بافت لفظی اگر توجه به : ( صور خیال ، استعاره ، تشبیه و مجاز ) داشته باشیم . صریح تر به درک متن می رسیم .

من موج دریایی تو اَم

                         بی هیچ قطره

قطره ام کن

شعر : 1

بیا :

پیش از عبور ستاره

در چشم هم

             ستاره بکاریم

شعر : 2

درک اجزا در رسیدن به کل اثر زمانی میسر می شود که مخاطب خود را در فضای محتوای ارائه شده قرار دهد . یعنی به سبک بیان توجه بیشتری داشته باشد . به ویژه اگر انعکاس درون مایه ی شعر را در فرم جستجو کنیم . کشف رابطه در میان مصراع ها در رسیدن به غایت شعر سریع تر شکل می گیرد .

می چرخی

         در دایره ی چشم ها

         لبخند تو

          لب پیاله ا َم

             جا مانده هنوز

شعر : 6

در گنجینه ی صدا

کلمات

سکوت را عتیقه می کند

شعر : 13

وقتی شاعر از معنای حقیقی واژه ها گریزی به سمت معنای مجازی آن می زند . تلاشی مضاعف شکل می گیرد تا شعر از روساخت به سمت ژرف ساخت شعر هدایت شود .

نظام نشانه ها در زبان شناسی همین کار کرد را برای شعر ایجاد می کند . تا شاعر به معنای ضمنی واژه ها توجه بیشتری نشان دهد . شعر تجسمی زائیده ی نگاه شاعر به قلمرو دور و نزدیک است . اما شعری با تصویر های فضایی جنبه ی هنری زیبا تری در یک قطعه دارد .

در چشم تو

     پُر می شوم

 دو بال نگاهت

         پرواز را

شعر : 14

باغی در چشمت

منقاری سبز

در صدای من

شعر : 16

پرداختن به پیکره ی شعر ، اشتیاق شاعر را برای درک پدیده های غیر ملموس بیشتر می کند . و زمینه را برای تدارک تازه در بیان فراهم می سازد .

توسع زبانی ، زمانی در شعر شکل می گیرد که کارکردهای کلامی فراتر از خلق موقعیت های معمول باشد . تا هیبت واژگان در شعر به قصد بر قراری ارتباط در مفهوم استعاری یا کنایی بیشتر مخاطب را در گیرمتن کند . باز تاب تصویر های شاعرانه وقتی به اوج می رسد که معنای صریح کلمه به سمت ایهام و بیان حقیقی آن به سمت مجاز راه باز کند . و شاعر با استفاده از کار کرد های زبای می تواند عمیق ترین تلقی خود را برابر مخاطب بگذارد .

از سوختن آن شاخه ها

 دود

به چشم پرنده ها می رود

 تا دیر نشده

 بیا زیر این شاخه

 تا برایت سایه بریزم

شعر : 21

" از نقطه تا کلمه " در میانه ی این مجموعه به نثر آمده است .

اولین بار که عاشق شدم ، قطره ی تعجب زیر پای باران بودم ، وقتی که خاک ، آغوش مرا پیچید ، آبستن شدم ، کلمه به دنیا آوردم ، در کلمه ابتدا بودم ،

اول خط ، بی عقل بودم ، از سئوال ها یم آب بودم ، در این دنیا عاشق سوختن بودم ، گاهی سر از راز ها در می آوردم ، از جنون کلمات به عشق رسیدم ، مقیم لا مکان شدم ، هست بی نیست شدم ."

اگر اتفاق من نبودی

برای دیگری اتفاق می شدی

فکر کن

انگار نه انگار

اتفاق هم بودیم

شعر : 22

همه خانی تلاش می کند تا تصرف ذهنی روی پدیده ها از خود نشان دهد . تا در فرایند ذهنی ، شعر های او اتفاق بر انگیز باشد .  و از معنای متعارف در ترکیب های کلامی به گونه ای استفاده کند که توقع مخاطب را بر آورده کند . یا :

در سکوت پنهان

شاعر شدم

تا به کلمه

         خیانت کنم

شعر : 32

پاسخ کدام سئوالی

        در خودم :

 که بیخود می شوم

          عقل

یا شک می کنم به یقین در خودم

شعر : 40

  اشاراتی مقرون به حقیقت درزندگی و رفتار شاعرانه ی کورش دیده می شود ، که در سفروحضر موجب تحول در شعر او شد و شد آینه ای برابر اندوه که به دقیق ترین شکل در این مجموعه ارائه شد !

        روح تغزلی در هاله ای سخت دل انگیزازجلوه های کمال " مادر " بیان شده با تصاویرعینی که مخاطب را به دوباره خواندن دعوت می کند ؟

مجنون که می شوی

لیلی اَت را

       می برند .

تا ببرند لیلای او را امان نامه می خواهد تا در رقص آتش شعله های دوزخ را بسوزاند . این گونه است که تفکر جایی در کنار عاطفه باز کرده است . اول ِ خط . بی عقل بودم . از سئوال هایم آب بودم . در این دنیا عاشق سوختن بودم . گاهی سر از راز ها در می آوردم  ! از جنون کلمات به عشق رسیدم !

افق تازه ای در بهره مندی از ذوق شاعرانه و در بیان عشق و رنج و لذت از زندگی .  خلق پارادوکس زیبا در تورق سرنوشت بشری . برای همه ی کسانی که دل داده اند و دلداده مانده اند .

و این همه " اگر اتفاق من نبودی / برای دیگری اتفاق می شدی و با صدور بیانیه ای که :

نخستین انسان

پیش از کلمه

چگونه عاشق شد .

زبان شاعرانه ، این گونه جذبه های خود را به بیرون پرت می کند . بوطیقای نهانی که محصول ذهن و زبان شاعر است .

تابش این واژه ها در نظام آوایی به گونه ای است که واژه های دیگر را زیر سیطره ی تفکر شاعر قرار می دهد . از موسیقی کلام تا رنگ و نور و صدا ، به سمت زیبا شناسی برای خلق یک قطعه شعر،

آغاز من با تو

دوستت دارم

تولد نخستین صدا بود

شعر : 42

تنها 3 دقیقه

         تا بلوغ آبی ِ بدن ا َت

مثل اناری که سرخ

می خندد روی لبانت

شعر : 43

واکنشی آگاهانه در برابر انگیزه های ذهنی برای تکوین اثردر ساختمان شعر موجب می شود تا کلمه در تفکر شاعر رسم رابطه کند .

در پایان گفت و گویی با شاعر ، جهت تبادل اندیشه به وسیله  " رضا ریاحی " صورت گرفته که قابل تامل است .