نگاهی به شعرهای احمد سینا
علی مسعود هزارجریبی

در مورد شعرهای آقای احمد مومنی از چند جنبه می شه وارد شد و بحث را آغاز کرد ولی من بطور مختصر برای اینکه ورودی کنم به فضای شعری آقای احمد مومنی لازم هست که به اون مقطع سالی آغاز شعرشون یک نگاهی بیاندازیم و نسل شعریی که با ایشان بودند، نوع شعریی که گزینش کرده بودند وکیفیت شعرهای ایشان و کیفیت حرکتیه ایشان تا کنون، من آنچه که حافظه مدد میکنه شعر ایشان را از نیمه دوم دهه چهل یعنی اواخر سال چهل وهشت، چهل و نه و حشرو نشری که با هم در آغاز دهه پنجاه تا اواسط دهه پنجاه از نظر شعری با هم مراوداتی و ارتباطاتی که با هم داشتیم. اون سالها بیشترین نوع شعریی که در مناسبات ادبی ما مطرح بود شعر حجم بود  و طبیعتاً اوقات ما هم به خواندن آثاری در مورد شاعران شعر حجم، بویژه آقای رویایی، اندیشه های آقای رویایی، مانیفست شعر حجم و تحلیل و تشریح بیانیه شعر حجم و یا شاعرانی که هم نسل رویایی بودند و یا احتمالا بنوعی نزدیکی با شعر مترقی داشتند مثل آقای اسماعیل شاهرودی، فرخ تمیمی و سایرینی که در این نوع شعری بودند.
ما این آثار رو با آقای احمد مومنی می خواندیم و بعضا هم در این جمع خوانی ما مرحوم محمود مومنی شاعری که برادر کوچکتر آقای احمد مومنی بودند حضور داشتند.
بیشتر بحث ماچه از نظر تیوریک و متدیک وچه از نظر خود متن در حول و حوش شعر آوانگارد اون سالها می گشت شعر آوانگاردی که بعضا مترقی بودنش  تعمیم پیدا می کرد به شعر شاعران دیگر.
و شاعران دیگری بودند که مستقیما تحت تاثیر شعر نیما بودند، چه در شعر سبک شناسی شعر کلی معاصر ایران و چه در شعر منطقه خودمان که من تا جاییکه یادم میاد آقای احمد مومنی متون شعریش به این شاعران توی این منطقه بویژه گرگان و آن زمان مازندران هم که گرگان در آن حضور داشت نمی ماند و شعرش شباهتی به شعر خیلی از شاعران نداشت چون ازاستیل شعر سپید ونیمایی فاصله گرفته بودند و هی به استیل شعر آوانگارد و در یک قرایت و خوانشی به شعر حجمی که اون زمان متداول بود از نطر متنی نزدیک و نزدیکتر می شد.
منتهی چند سالی که ایشان در خارج از کشور بودند و من با ایشان ارتباط مستقیمی نداشتم جز اینکه متنهاشون را از طریق جنگها و نشریات بخصوص قلمک که خودشون منتشر میکردند، نوشته ها و شعرهاشون را مطالعه میکردم طبیعتا طی این سالها جهانگردی و جهان  نگری هاشون هم تغییر کرده بود و همچنین خود زمان هم کمک کرده بود به هم افزایش تجربه وهم  تغییر تجربه و تا اندازه ای هم تحول در مسیر، این چیزی بود که وقتی ما به آقای رویایی هم پیشنهاد دادیم در بینشها و اصول شعر حجم  ایشان هم پذیرفت، این طبیعی هست که انسانی که کار میکنه ازون یک شکلی و ثابت بودن خسته میشه و برای خروج از این یکسان نگری به تحولهای جدیدی در زمینه زایش و ابداع دست پیدا میکنه.
آقای احمد مومنی هم از این قضیه مستثنی نبودند. ایشان در شعرشان هم نگاه رو به جلو داشتند و هم نگاه رو به عمق و هم اینکه از تقلید و یکسان نگری هم ماهیتا گریزان بودند. با مطالعه ای که ایشان روی جریان شعر آوانگارد داشتند و شاعران متفاوت و شاعران شعر دیگر دهه چهل را بخوبی مطالعه کرده بودند که آنها هم نیز  تفاوتهای شاخص و بارزی با حجم به قرایت رویایی -یدالله رویایی- داشتند. ایشان هم با تمامی شاعران آوانگارد یا شاعران شعر دیگر دهه چهل و یا شاعران منتسب به شعر حجم نیز تفاوتهایی داشتند. بطوریکه شعر ایشان به لحاظ زبان، در جاهایی از روحیه آرکاییک برخوردار بود. و این روحیه را در سطرهای بعدی بدون اینکه مخاطب پیش بینی کند سریع تغییر می دادند و وجه مدرن را در شعرهایشان بارز میکردند. از لحاظ زبانی این تفاوتها در شعرهای احمد مومنی بود و هست، علاوه بر این از مصالح زبانی که همان فی المثل لغات باشند استفاده می کردند گاهی لغات هم همین طور بود، در کنار یک سری لغات پیش بینی نشده یا در کنار واژگانی مدرن و یا در کنار ترکیباتی که محصول و برآمده از زندگی مدرن امروزی ما هست ما پیش سطر یا پیش ترکیباتی داریم که از آن روحیه باستان گرایانه زبان استفاده کرده، البته اینجا تاثیر ادبیات کهن و اشراف و دانش سیستماتیک خود آقای مومنی بر ادبیات و شعر کلاسیک دارند و در این حوزه هم مطالعات خوبی دارند. این را هم بی سبب نمی بینم یعنی در شعر معدودی از شاعران آوانگارد خودمان این صفت را نمی بینم. حالا من نمی خواهم اسمی ببرم و شعرشان هم شعر خوبیست ولی این دوگانه تقابل زبان باستانی شعر و زبان مدرن یا فرا مدرن را ما این تقابل را نمی بینیم به این دلیل که من فکر میکنم اون معدود شاعران با همه بزرگیشان، اساسا اون دانش شعر کلاسیک را نداشتند و یا ندارند و خودشان هم بعضا اعتراف کردند و یا اینکه اون دانش را هم اگر بطور مطالعاتی داشته باشند در خودشان درونی هم نکردند ولی خب آقای مومنی حتی علاوه بر اون حوزه مطالعاتی پیش از این شعرها، شعر در قالب کلاسیک نیز می سرودند. و اساسا همانگونه که عرض کردم مطالعاتی نیز در متون کلاسیک ما  اعم از شعر، شطح، نثر و تاریخ نیز داشتند بعد اون کلمات پیش بینی نشده بود برای من مخاطب ممکن است قابل پذیرش باشد ولی گاهی که اون موازنه و توازن در کانونهای شعری و یا حتی در پاره های شعریشان بهم می خوره شاید برای مخاطب حساس که باز هم داره با ذهن و چشم  متفاوت شعر ایشان را تعقیب می کند شاید اون کلمات و ترکیبات پیش بینی نشده چندان قابل پذیرش نباشد. در اینکه شعر آقای احمد مومنی با شعر حجم چه نسبتی دارد اگر  ما معیار رو از شعر حجم، اندیشه ها و اصول آقای یدالله رویایی قایل بشیم و یا شعر ایشان را ملاک شعر حجم قرار بدهیم من  که چندان نسبتی ندارد. زیرا من معتقدم که آقای احمد مومنی یک تجربیات خوب و مداوم و فراوانی از مکانیسم شعر حجم آقای رویایی را بدست آورده و بعد عبور کرده و به یک دستیافتهای جدیدی در تجربیات شعری خودش تو متن رسیده اگر بخواهیم پرسش کنیم که چه نسبتی با شعر متفاوت و یا با شعر دیگر و یا با شعر مدرن معاصر ایران دارد، اینجا می توانیم بگوییم که نوعی از  شعر هست که استقلال خودش را بتدریج با ارایه متن های جدیدتر اعلام میکنه. خوشبختانه شعر آقای احمد مومنی در این اعلام تعارفی نیست، اینجاست که من به ادبیات شعر ایشان که گاهی هم با آن ادبیات متعارف شعری هم در تنش و حتی در تقابل  و در نهایت تضاد هم میافتد  به یک ضدیت قابل تعریفی می رسد که اون هم قابل پیش بینی نیست، من این شعر را می خوانم، جستجو میکنم و به آن احترام میگذارم و به این امید هستم که آقای مومنی آثار جدیدتری  از شگردها، اسلوب ها، راهکارها و حتی معتقدم از یک گشایش سبکی در شعر خودش چه در وجه زبان و بیان و چه در وجه فرم و چه در اینکه احمد مومنیِ همین لحظه  را هم در همین  لحظه جا بگذارد همیشه احترام میگذارم و معتقدم که انسان یکبار متولد می شود و در شناسنامه کاغذیش ثبت میشه ولی برای شاعر هر زمان لحظه، هرثانیه، هر دقیقه، هر ساعت، هر دهه انتظار تولد، وقتی که اعلام جدیدتری رو در تقویم متون خودش علنی میکنه و اعلام میکنه. بنابراین احترام من به همه باروران ابداع گر مداوم به آقای احمد مومنیِ شعرش و احترامی به نوستالوژی آنهمه راه های خاکی در سال های خاکی