معرفی کتاب " نگاهی انتقادی به رمان های ترک "
نوشته ی بِرنا موران
ترجمه ی کریم پوراکبر خیاوی

رمان‌نویسی به معنای امروزین آن در مشرق‌زمین، عمری چندان طولانی ندارد چرا که این نوع ادبی بعد از تجددگرایی‌ها و تأثیرپذیری‌ها از اروپا در کشورهای مشرق‌زمین به راه افتاد و قبل از آن فقط شیوه‌های سنتی قصه و داستان در این کشورها رایج بود. ترکیه نیز از این قاعده مستثنا نیست و رمان‌نویسی در این کشور بعد از سال 1860 و آغاز تحول‌های ادبی اتفاق افتاد. لازم به توضیح است که تحول‌های اجتماعی کشور عثمانی از سال 1839 آغاز شد و 21 سال بعد از آن بود که شاعر و نویسنده‌یی نوگرا به نام ایبراهیم شیناسی İbrahim Şinasi نخستین گام‌ها را برای نوگرایی‌های ادبی در آن سرزمین برداشت. از آن تاریخ بود که گونه‌های مختلف ادبی مثل شعر، ادبیات داستانی و ادبیات نمایشی متحول شد و نویسندگان آن سرزمین رمان‌نویسی را نیز تجربه کردند.
برنا موران Berna Moran در کتاب «نگاهی انتقادی به رمان‌های تُرک» با دیدی تحلیلی به بررسی رمان‌نویسی در ترکیه پرداخته است. او در جلد اول این کتاب با عنوان اصلی    Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış - 1: Ahmet Mithat'tan A. H. Tanpınar'a شیوه‌ی رمان‌نویسان را از آهمد میدهات Ahmet Midhat یا همان احمد مدحت تا آهمت هامْدی تان‌پینار Ahmet Hamdi Tanpınar یا همان احمد حمدی تان‌پینار بررسی کرده است. غیر از این دو نفر، شیوه‌ی شش رمان‌نویس دیگر نیز در جلد نخست این کتاب مورد دقت برنا موران بوده است که عبارت‌اند از: رجایی‌زاده ماهموت اکرم Recaizade Mahmut Ekrem یا همان رجایی‌زاده محمود اکرم، هالید ضیا اوشاکلی‌گیل Halid Ziya Uşaklıgil یا همان خالد ضیا اوشاقلی‌گیل، هوسه‌یین راهمی گؤرپینار Hüseyin Rahmi Gürpınar یا همان حسین رحمی گؤرپینار، هالیده اِدیپ آدیوار Halide Edib Adıvar یا همان خالده ادیب آدیوار، یاکوب کادری کارااوسمان‌اوعلو Yakup Kadri Karaosmanoğlu یا همان یعقوب قدری قاراعثمان‌اوغلو و پیامی سافا Peyami Safa یا همان پیامی صفا. البته برنا موران تأکید می‌کند که در این کتاب سه جلدی قصد آن را ندارد که به تاریخ‌چه‌ی رمان‌نویسی در ترکیه بپردازد و فقط نگاهی انتقادی را در نظر دارد و از همین روست که فی‌المثل از میدهات جمال کونتای Mithat Cemal Kuntay یا همان مدحت جمال کونتای و یا از رشات نوری گون‌تکین Reşat Nuri Güntekin یا همان رشاد نوری گون‌تکین نام نبرده است.
جلد دوم این کتاب، به رمان‌نویسان از ساباهات‌تین عآلی Sabahattin Ali یا همان صباح‌لدین علی تا یوسوف آتیلگان Yusuf Atılgan یا همان یوسف آتیلگان اختصاص دارد و جلد سوم نیز رمان‌نویسان را از سوگی سوسیال Sevgi Soysal تا بیلگه کاراسو Bilge Karasu در برمی‌گیرد.
دکتر کریم پوراکبر خیاوی از چندی پیش ترجمه‌ی این اثر مهم و انتقادی را آغاز کرد که بعد از مدتی نخستین جلد این مجموعه چاپ و منتشر شد. در جلد نخست این کتاب بعد از مقدمه و فصل نخست - که به کلیاتی در خصوص رمان‌نویسی ترکیه اختصاص دارد - با دید انتقادی برنا موران در روش‌شناسی رمان‌نویسان مورد نظر او آشنا می‌شویم. ذوق‌ورزی دکتر کریم پوراکبر خیاوی در افزودنِ خلاصه‌ی رمان‌های مورد بحث به متن اصلی نشان از تیزهوشی او دارد تا مخاطب ایرانی از خواندن این کتاب لذت بیش‌تری ببرد.
جلد نخست این کتاب با عنوان کامل «نگاهی انتقادی به رمان‌های تُرک از احمد مدحت تا ا. ح. تانپنار» به تازگی در 393 صفحه با شمارگان 1000 نسخه به قیمت 20000 تومان و به همت انتشارات آذرتورک روانه‌ی بازار کتاب شده است.