" آندره دوبوشه" ؛ ترجمه ی : دل آرا قهرمان

شعر معاصر فرانسه

  آندره دو بوشه

مقدمه ی كلود آلن:

با چاپ نخستين شعرهايش در دهه ي پنجاه دوبوشه گسستگي بارزي با شكل عادي شعر ارائه داد و در جغرافياي شعري فرانسه زلزله اي پديد آورد . آن اثار عبارت بودند از : در گرماي تو خالي ( 1961 ) ، هوا ، موتور سفيد ، يا آفتاب ( 1968 ) . اين سبك نوشتن در آثار بعدي شاعر نيز ادامه يافت و عميق تر شد . مي توان از : دريچه ، گسسته توسط برف ، يك لكه و نيز كتاب شگفت انگيز يادداشت ها نام برد . امروزه آندره دوبوشه يكي از برجسته ترين شاعران فرانسه در نيمه دوم قرن بيستم شناخته شده است . او نوع قرائت شعر و نيز رابطه ي صدا را با صفحه كاغذ سراسر تغيير داده است . شعرهاي بلند چند صفحه اي مي نويسد . كلمات شكسته و جهنده در جمله ها مانند تركش هاي انفجار نوعي زيبايي در اثر ديناميت به چشم مي آيد ولي در هر حال همان بيانيه آشناست كه توسعه مي يابد و تك خال هايش را با پيروي از يك ضرباهنگ – بصري و شفاعي – در تركيب هاي مختلف مي گستراند . با چنين شيوه اي كه نزديك ترين نقطه به مرحله ي گذار تا عمل نوشتن است تجربه اي يكتا به ما منتقل مي شود : اين تجربه كه هستي شاعرانه همچون نوعي گسيختگي زندگي مي شود ، حركتي مركب از انتظار و امتناع ، جزر و مد انسان در جهان كه زبان وظيفه ي ثبت همه ي آن ها را دارد . اثر دوبوشه اثري است مشكل ، در رفت و آمد نفس و چشم روي صفحه ي كاغذ ، از كلمه به سكوت و از سكوت به كلمه ، هم صدايي ، حروف و فاصله ها . آثار وي از بزرگترين آثار استفهامي به شمار مي آيد كه در شعر و رمز گفتار وجود دارد : چگونه آدمي مي تواند آن چه را كه اصالتن تحرك و جوش و خروش است تبديل به سكون كند ؛ به جود آمدن انسان است كه پيوسته با مسائل به كلام نيامدني درگير مي شود .

كوه يخ

1

باد

بزرگ چهره

يخ زده

متلاطم

سنگ

يا قله

باد .

2

در ، هواي سفيد .

3

روي خاك متراكمي كه بر آن مي سوزم ، و با هوايي كه ما را به حد مرگ مي فشارد ، ديگر ديوار را باز نمي شناسيم . من به ناگاه خالي ِ مقابل تو را اشغال مي كنم .

4

در خم دوم ، خيزاب خيره كننده ي يك كوه يخ ، چند تار  ِهوا .

5

تغذيه مي كنم خود را با آتشي از سنگ

منصرف مي شوم

دستي در هوا

كشيده

تو به آن مي نگري

گويي از مَنَش گرفته اي

همه جا خطوط چهره ي ما

منفجر مي شوند .

آتش و درخشش

اين ژرفا ،

            اين سطحي كه مزرعه اي

            بال ِ آنست .

                                روز ، پروانه اي منجمد .

من روز را دنبال كردم ، از آن گذشتم ، همان گونه كه از ميان زمين ها

مي گذرند .

                                   ماده ي سرد

                                   پراكنده

                                  صبح سرد

                                  پراكنده

                                  همه چيز خود را دوباره ساخته

                                  پاره

                                  آن چه امروز هست

                                 از دفتري ديگر

                                  زير اين ديوار پوش هاي سرد

                                  بر صحنه ي زمين ها .

شهاب

غيبتي كه جاي نَفَس  من است بر كاغذ ها دوباره باريدن مي گيرد همچون برف . شب آشكار مي شود . مي نويسم تا حد ممكن دورتر از خويش .

شراب روز

شراب روز بر من چيره مي شود

در ميانه ي روز

ميانه ي سرخ

با جاده اي در انتها

و چرخش آهن ها

كه از آن منست

ظرف ِ

زمين

فرو مي ريزد

همچون خانه اي

زير گام ها

و من مي ايستم

هر بار كه زنگ مي زند

روي مردمك سنگ ها .

نزديك آن چه روشنت مي كند

نزديك آن چه روشنت مي كند ،

                                        به همان دوري ِ گسترده اي كه در آن

حرارت كنار مي كشد ، هم اينك مي شنوم ، دورتر ، غلطيدن هوا را بر زمين خشك . شبنم ما را مي فشارد .