شعر ساده‌انگار هيچ‌وقت ماندگار نيست / بهزاد خواجات
بهزاد خواجات:
شعر ساده‌انگار هيچ‌وقت ماندگار نيست
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: فرهنگ و ادب
بهزاد خواجات با انتقاد از شعر ساده‌انگاري كه در پي جذب مخاطب است تصريح كرد: كساني ساده‌انگارانه و ساده‌لوحانه، شعر مي‌گويند كه در پي اقبال و توجه بازار هستند و اين نوع ساده‌انگاري هيچ‌وقت ماندگار نيست و از عمق و ژرفاي زيادي هم برخوردار نيست.
اين شاعر در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، گفت: به اعتقاد من شعرهايي هستند كه لزوما براي مخاطبي گفته نمي‌شوند، بلكه در پي تحقق اهداف ادبي يك دوره‌ي خاص هستند، مثلا شعر «آي آدم‌ها»ي نيما يوشيج كه در كتاب‌هاي درسي مي‌آيد و بر سر زبان‌ها هم مي‌افتد، به اعتقاد من نسبت به ديگر شعرهاي او، از كارهاي ضعيف اين شاعر است. بنابراين شعرهايي در هر دوره هستند كه به عنوان جريان‌هاي انقلابي شعر ياد مي‌شوند و مي‌خواهند برخي از تابوها را بشكنند تا شاعران پس از آن‌ها، به فكر مديريت آن انفجارها و نهادينه كردن آن باشند.
خواجات پيچيدگي يا سادگي شعر را معياري براي ارزيابي دقيق يك شعر خوب ندانست و متذكر شد: شعر خوب، به هزار شيوه، ممكن است سروده شود و من معتقد به سادگي هستم؛ سادگي كه عميق باشد.
او سادگي عميق را، سادگي ذكر كرد كه در آن شاعر، از سنگلاخ‌هاي معنايي و زباني گذشته و به آرامشي در خود رسيده است و اين‌گونه سادگي عميق، منافاتي با پيچيدگي ندارد. طبيعي است كه شاعر گاهي به جايي مي‌رسد كه براي توضيح موقعيتي در شعر كه روابط و قواعد دستوري و معنايي پاسخگو نيست، براي بيان احساس‌اش، زبانش به سمت بياني پيچيده در شعر حركت مي‌كند.
اين شاعر با بيان اين مطلب كه هم شعر پيچيده‌ي خوب و هم شعر ساده خوب داريم، تصريح كرد: راه ساده‌انگاري از هيچ‌كدام از اين دو گونه‌ي شعري نمي‌گذرد، بلكه ساده‌انگاري در شعري اتفاق مي‌افتد كه نگاه شاعر ساده‌انگارانه باشد.
او معتقد است: شعرهايي هستند كه براي پيشبرد اهداف ادبي يك دوره، سروده مي‌شوند و لزوما براي مخاطب نيستند.
خواجات با مهم‌دانستن سهم مخاطب در خوانش يك شعر، تأكيد كرد: مخاطب براي فهم شعر، لازم است كه تمهيداتي بيانديشد و خودش را مجهز كند، بنابراين تمام وظيفه‌ي خوانش يك شعر را برعهده‌ي مخاطب مي‌دانم.
او در بخش ديگري از سخنان خود افزود: از ياد نبريم كه در يكصدسال اخير، شعر در جامعه‌ي ما به دلايل زيبايي‌شناختي و ارزش‌هاي ادبي، مورد اقبال قرار نگرفته است، بلكه اين شرايط سياسي - اجتماعي سال‌هاي دهه‌ي 40 و 50 است كه مخاطب را به خواندن شعرهاي احمد شاملو ترغيب مي‌كند. از اين منظر مي‌توان گفت در دوران معاصر، شعر به دلايل زيبايي‌شناختي اصلا خوانده نمي‌شود و عوامل ديگري در يافتن مخاطب براي شعر دخيل است، حالا فرقي نمي‌كند كه شعر ساده يا پيچيده باشد.
سراينده‌ي مجموعه شعر«جمهور» يادآور شد: طبيعي است كه در جهان پيچيده‌ي روابط، شاعر متأثر از شرايط اجتماعي - فرهنگي پيچيده‌اي كه زيست مي‌كند، به بياني دشوار در شعر برسد و از اين منظر شاعر را نمي‌توان بيرون از شرايط اجتماعي - فرهنگي‌اش ديد. تلقي‌ام اين است كه شاعر خوب، شاعري است كه بتواند در اين بافت پيچيده به يك‌دستي برسد.
| لینک کوتاه : |
